Historia Instytutu

Historia Instytutu Fizyki w latach 2010-2015

Rozwojowi instytutu towarzyszył wzrost jego akademickiej pozycji czego najbardziej wymiernym dowodem było przyznanie Radzie Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UJK prawa nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk fizycznych w 2012 roku. Pierwszą osobą, której ten stopień nadano była dr Katarzyna Grebieszkow z Politechniki Warszawskiej. Uzyskanie uprawnień habilitacyjnych otworzyło drogę do przyznawania fizykom honorowych doktoratów Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. I tak 2013 roku profesor Andrzej Białas – wybitny fizyk, wieloletni prezes Polskiej Akademii Umiejętności – otrzymał doktorat honoris causa. Promotorem był profesor Wojciech Florkowski z UJK, a recenzentami profesorowie Stefan Pokorski z Uniwersytetu Warszawskiego i Stanisław Mrówczyński z UJK.

Następował awans naukowy kadry instytutu: Anna Okopińska, Marek Gaździcki i Jacek Semaniak uzyskali tytuł naukowy profesora, a Maciej Rybczyński stopień doktora habilitowanego nauk fizycznych.

Z początkiem roku akademickiego 2012/2013 uruchomione zostały fizyczne studia doktoranckie. Immatrykulowaliśmy czterech doktorantów.

Znacząco rozbudowano Laboratorium LIMIT, którego głównym urządzeniem jest źródło jonów EBIT (Electron Beam Ion Trap) firmy DREEBIT GmbH Dresden, umożliwiające badanie procesów z udziałem jonów w wysokich stanach ładunkowych. Zainstalowano Spektrometr XRF AXIOS i wielozadaniowy dyfraktometr rentgenowski XPert PRO i wykonano serie pierwszych pomiarów.

Znaczące sukcesy odnosił prof. Wojciech Florkowski. W wydawnictwie World Scientific Publishing Company ukazała się jego monografia Phenomenology of Ultra-Relativistic Heavy-Ion Collisions, za którą otrzymał Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku 2011, a w roku 2013 prof. Florkowski uzyskał grant NCN Maestro w kwocie 1,7 mln zł na realizację projektu Geneza procesów termalizacji w materii oddziałującej silnie. Dzięki środkom z grantu zostali zatrudnieni w Instytucie na okres 3 lat doktorzy Viktor Begun i Leonardo Tinti.

Organizowaliśmy liczne imprezy naukowe. We wrześniu 2012 roku odbyło się w instytucie International Symposium on Multiparticle Dynamics, którego gościem specjalnym był Frank Wilczek - laureat nagrody Nobla z 2004 roku. W grudniu 2013 roku zorganizowaliśmy 10-th Polish Workshop on Relativistic Heavy-Ion Collisions - zainicjowane przed laty w Kielcach coroczne spotkanie fizyków pracujących w Polsce, zajmujących się fizyką zderzeń relatywistycznych jonów. Temat przewodni spotkania brzmiał Unreasonable effectiveness of statistical approaches to high-energy collisions. W maju 2014 odbyło się pierwsze sympozjum Various Faces of QCD. Największa imprezą zorganizowaną siłami instytutu był XLIII Zjazd Fizyków Polskich z programem plenarnym i dwunastoma sesjami specjalistycznymi. W zjeździe, który dobył się we wrześniu 2015 roku, wzięło udział przeszło 400 zarejestrowanych uczestników.

Realizowany był projekt FENIKS - trzyletni program odbudowy, popularyzacji i wspomagania fizyki w szkołach finansowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Europejskiego Funduszu Społecznego. Programem objęci byli uczniowie ze stu szkół Województwa Świętokrzyskiego.

Historia Instytutu Fizyki w latach 2005-2010

Intensywny rozwój kadrowy i naukowy Instytutu Fizyki umożliwił uzyskanie w 2005 roku przez Radę Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego praw doktoryzowania w zakresie fizyki, a w ocenie poziomu naukowego Instytut Fizyki uzyskał II kategorię. W kolejnych latach Instytut znacznie umocnił swoją pozycję naukową w skali międzynarodowej aktywnie uczestnicząc w nowoutworzonej współpracy NA61-Shine w CERN-nie, którą kieruje (spokesperson) prof. dr hab. Marek Gaździcki, oraz w międzynarodowej współpracy SPARC działającej w ramach wielkiego projektu europejskiego FAIR dotyczącego budowy unikalnego kompleksu akceleratorowego w Darmstadt w Niemczech. Prof. dr hab. M. Pajek sprawuje funkcję wiceprzewodniczącego komitetu naukowego współpracy SPARC. W ostatnich latach grupa fizyki zderzeń atomowych prowadzi badania w Europejskim Centrum Promieniowania Synchrotronowego (ESRF) w Grenoble we Francji dotyczące spektroskopii rentgenowskiej.

Badania prowadzone w Instytucie Fizyki umożliwiły dalszy rozwój naukowy kadry. Tytuły profesora uzyskało trzech pracowników Instytutu (W. Broniowski (2007), J. Braziewicz (2008) oraz Z. Włodarczyk (2009), habilitację trzech pracowników (M. Szpyrka (2007), G. Suchanek (2009) oraz T. Kosztołowicz (2010)) oraz stopnie doktora 9 pracowników (A. Kubala-Kukuś (2005), M. Rybczyński (2005), M. Czarnota (2007), T. Ruść (2007), M. Biernacka (2008), J. Szlachetko (2008), P. Kościk (2009), R. Maj (2010) oraz M. Kamińska (2011)). Należy odnotować, że trzy ostatnie przewody doktorskie przeprowadzone zostały już na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UJK posiadającym obecnie prawa doktoryzowania w zakresie fizyki.

W 2007 roku znacznie poprawiła się baza lokalowa Instytutu Fizyki. Zakład Informatyki Instytutu Fizyki przeniósł się do nowowybudowanego, nowoczesnego budynku G Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Budowa tego budynku został sfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach programu regionalnego rozwoju (ZPORR). W ostatnich latach otrzymane środki unijne w ramach Programów Operacyjnych Innowacyjna Gospodarka (POIG), Rozwój Polski Wschodniej (PORPW) oraz Kapitał Ludzki (POKL) umożliwiły znaczną poprawę warunków funkcjonowania Uczelni, Wydziału i Instytutu Fizyki. Wsparcie POIG (ponad 11 mln zł) umożliwiło radykalną poprawę bazy badawczej Instytutu Fizyki oraz wyposażenie z tych środków Laboratorium Interferometrii Laserowej, Laboratorium Spektrometrii Rentgenowskiej, Laboratorium Fizyki Powierzchni oraz Zintegrowanego Laboratorium Systemów Informatycznych w nowoczesną i unikalną aparaturę badawczą. Przykładem może być zakup unikalnego akceleratora EBIS-A niskoenergetycznych jonów w wysokich stanach ładunkowych. Na bazie tego urządzenia planujemy stworzyć Laboratorium Oddziaływania Jonów z Materią (projekt LIMIT). Środki finansowe PORPW (ponad 4 mln zł) umożliwiły istotną poprawę bazy dydaktycznej Instytutu Fizyki (program w realizacji), w szczególności bazy dydaktycznej dla kierunku informatyka, pracowni dla specjalności fizyka medyczna oraz modernizacją pracowni fizycznych. Środki POKL wspierają finansowanie kadry badawczej (stypendia dla doktorantów) oraz studentów (stypendia, studia podyplomowe, pomoce dydaktyczne).

Instytut Fizyki prowadzi kształcenie w zakresie fizyki na poziomie magisterskim począwszy od roku 1980, obecnie w systemie dwustopniowym (3+2), oraz od 2002 roku również na kierunku informatyka (studia licencjackie). W ostatnich latach, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom kandydatów na studia, podjęte były w Instytucie Fizyki działania dotyczące utworzenia nowych specjalności na kierunkach fizyka i informatyka. Na kierunku fizyka oprócz istniejącej specjalności fizyka z informatyką utworzona została specjalność fizyka medyczna. Na kierunku informatyka oprócz studiów licencjackich utworzono studia inżynierskie w specjalności teleinformatyka. Od 1999 roku dyrektorem Instytutu Fizyki jest prof. dr hab. Marek Pajek, a funkcję zastępcy dyrektora ds. naukowych pełnili prof. dr hab. Wojciech Florkowski i prof. dr hab. Stanisław Mrówczyński.

Historia Instytutu Fizyki w latach 1999-2004

Okres ten upłynął w Instytucie Fizyki pod znakiem dalszego rozwoju infrastruktury instytutu, jak również rozwoju kadry naukowej i kierunków kształcenia studentów. W nowym gmachu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, będącego siedzibą Instytutu, zorganizowane i wyposażone zostały dwie sale wykładowe o 120 miejscach, zmodernizowano istniejące i utworzono dwie nowe pracownie komputerowe. Powstała czytelnia Instytutu Fizyki, później włączona do czytelni wydziałowej. Ważnym elementem rozwoju infrastruktury badawczej w Instytucie było zorganizowanie nowego, nowoczesnego laboratorium spektroskopii rentgenowskiej. Laboratorium to jest wspólną placówką badawczą Akademii Świętokrzyskiej i Świętokrzyskiego Centrum Onkologii ukierunkowaną na badania koncentracji pierwiastków śladowych metodami rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej dla potrzeb medycznych, głównie diagnostyki chorób nowotworowych.

Z ważniejszych urządzeń badawczych zakupionych do instytutu w ostatnich latach należy wymienić: układ mikrowiązki rentgenowskiej (kapilara, kontroler, stół X-Y, optyka) firmy Cox X-ray Optics, kriostat optyczny (Oxford Instruments) oraz teleskop astronomiczny Schmidta-Cassergaina (35 cm) firmy Celestron International, krzemowy detektor dryfowy (SDD) promieniowania rentgenowskiego firmy Ketek. Zakupienie teleskopu było pierwszym krokiem inicjującym budowę Obserwatorium Astronomicznego i Planetarium, które zostało otwarte w roku 2003. Kompleks obserwatorium, o łącznej powierzchni 108 m2, zlokalizowany jest w gmachu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Obiekt ten składa się z obserwatorium wyposażonego w ruchomą kopułę (firmy Dome), tarasu obserwacyjnego, planetarium, pomieszczenia pomiarowego oraz dydaktycznej pracowni astronomicznej. Obserwatorium i planetarium, oprócz funkcji naukowych i dydaktycznych, pełni rolę miejsca popularyzującego wiedzę z zakresu fizyki i astronomii wśród młodzieży szkolnej. W roku ubiegłym, w czasie Festiwalu Nauki w Kielcach, obserwatorium i planetarium, w którym zorganizowano wystawę meteorytów, odwiedziło ponad 5000 osób.

W roku 1999 wydzielono z Zakładu Fizyki Jądrowej Zakład Fizyki Atomowej nakierowany na badania z zakresu fizyki zderzeń atomowych i spektroskopii rentgenowskiej. Kierownictwo Zakładu Fizyki Jądrowej zorientowanego na fizykę relatywistycznych zderzeń jądrowych objął dr hab. Z. Włodarczyk. Działania te związane były z zorganizowaniem na bazie Zakładu Fizyki Teoretycznej i Zakładu Fizyki Jądrowej grupy badawczej włączonej formalnie (w roku 2002) do kolaboracji NA-49 w CERN-ie. W roku 2002 zostali zatrudnieni w Instytucie dr hab. M. Gaździcki oraz dr hab. W. Florkowski, co znacząco wzmocniło potencjał grupy fizyki relatywistycznych zderzeń jądrowych jako jeden z najważniejszych kierunków badawczych Instytutu.

Na początku lat 2000-nych, oprócz wymienionego wcześniej zaangażowania w badania naukowe w CERN-ie (kolaboracja NA-49), nawiązana została współpraca badawcza z Instytutem Paula Scherrera (PSI) w Szwajcarii oraz Instytutem Fizyki Ciężkich Jonów (GSI) w Darmstadt, w których to ośrodkach realizowane były wspólne eksperymenty. Uwzględniając wcześniej zainicjowaną współpracę z Uniwersytetem w Erlangen oraz Uniwersytetem Sztokholmskim, fizyka zderzeń atomowych stała się głównym kierunkiem badań eksperymentalnych prowadzonych w Instytucie.

Od początku lat 90-tych w Instytucie rozbudowywano systematycznie infrastrukturę informatyczną (sieć komputerowa, pracownie komputerowe), co było związane z kształceniem studentów fizyki o specjalności: fizyka z podstawami informatyki. Nawiązanie w ostatnich latach bliskiej współpracy ze specjalistami z zakresu informatyki i telekomunikacji z Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH) w Krakowie umożliwiło uruchomienie w 2002 roku, po uzyskaniu zgody MENiS, w strukturze Instytutu Fizyki nowego kierunku studiów zawodowych (licencjackich) o specjalności informatyka. W tym też roku powołano Zakład Informatyki, którego kierownictwo objął prof. dr hab. A. Dziech. W roku akademickim 2002/3 po raz pierwszy studenci podjęli studia na 3-letnich studiach zawodowych (licencjackich) z informatyki, zorganizowanych zarówno w formie studiów dziennych jak i zaocznych (po 60 miejsc). W Zakładzie Informatyki zatrudnionych jest obecnie czterech profesorów (A. Dziech, M. Ziółko, T. Szmuc, M. Głowacki). Uruchomienie studiów informatycznych w Instytucie Fizyki było dużym wyzwaniem organizacyjnym, w wyniku którego znacząco wzrosła kadra naukowo-dydaktyczna w instytucie, jak również podjęto intensywne działania w celu dalszej rozbudowy bazy dydaktycznej dla potrzeb nowego, rozwijającego się kierunku studiów.

W końcu lat 90-tych w Instytucie Fizyki intensywnie rozwijało się kształcenie, głównie nauczycieli, w ramach różnych form studiów podyplomowych z zakresu informatyki, fizyki oraz nauczania przyrody. Szczególnie szeroki zakres miały studia podyplomowe organizowane w ramach grantów MEN wprowadzonych w związku z reformą edukacji. Łącznie w latach 2000-2003 w Instytucie zorganizowanych było 6 typów studiów podyplomowych, na których dokształcono ponad 1000 nauczycieli. Przykładem takiego kształcenia w ramach grantów MEN są studia podyplomowe Przyroda-człowiek-środowisko dla nauczycieli przyrody, które, organizowane w 3 edycjach, były wysoko oceniane przez MEN. Łącznie Instytut otrzymał 11 grantów MEN na organizację rożnego typu studiów podyplomowych o tematyce związanej z reformą oświaty.

W celu popularyzacji studiów na kierunku fizyka w ostatnich kilku latach podjęto szereg inicjatyw mających na celu upowszechnienie wiedzy fizycznej połączonych z akcjami informacyjnymi. Organizowane były Fizykalia - imprezy cieszące się wielkim zainteresowaniem młodzieży szkolnej (typowo około 700 uczestników) - oraz, przy współpracy kuratorium, dwa rodzaje konkursów - z zakresu astronomii oraz zastosowania technik multimedialnych w naukach przyrodniczych. Stałym elementem popularyzacji fizyki jest aktywne uczestnictwo Instytutu Fizyki w imprezach w ramach Festiwalu Nauki w Kielcach. Atrakcją ostatniego Festiwalu Nauki były imprezy zorganizowane w nowootwartym Obserwatorium Astronomicznym i Planetarium. Warto też odnotować działalność Koła Naukowego Neutrino adresowaną do młodzieży szkolnej. Program zajęć koła jest przesyłany do wszystkich szkół regionu, co daje możliwość szerokiego udziału młodzieży w tych zajęciach.

Powstanie i historia Instytutu Fizyki (1969-1999)

Historia dzisiejszego Instytutu Fizyki Akademii Świętokrzyskiej sięga początków istnienia Wyższej Szkoły Nauczycielskiej (WSN) w Kielcach utworzonej w 1969 roku, kształcącej nauczycieli na 3-letnich studiach zawodowych w dwóch specjalnościach. Wtedy to powołano Zakład Fizyki z zadaniem kształcenia w specjalnościach „Matematyka z fizyką” i później „Fizyka z chemią”. W 1973 roku WSN przekształcona została w Wyższą Szkołę Pedagogiczną (WSP) kształcącą, począwszy od roku akademickiego 1973/4, studentów na 4-letnich studiach magisterskich. Począwszy od roku 1980 wprowadzone zostały 5-letnie studia magisterskie. W wyniku rozwoju kadrowego Zakładu Fizyki (habilitacje M. Kargola (1979) i S. Kasperczuka (1980)) w roku 1980 powołany został Instytut Fizyki który wszedł wraz z Instytutami Matematyki, Chemii, Biologii i Geografii w skład Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego.

Pierwszą siedzibą Zakładu Fizyki była część budynku Instytutu Chemii na ul.Chęcińskiej 5. W roku 1974 Zakład Fizyki przeniesiono do własnego budynku na ul. Leśnej 16, który w latach 1976-79 rozstał znacznie poszerzony poprzez dobudowanie kolejnej, drugiej kondygnacji. Budynek ten pozostawał siedzibą instytutu do roku 1996, kiedy to Instytut Fizyki został przeniesiony do nowego gmachu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego przy ul. Świętokrzyskiej 15, będącego obecną siedzibą instytutu.

Kierownikami Zakładu Fizyki byli:
doc. dr B. Bończak 1969-1971,
dr A.S. Wroński 1971-1972,
doc. dr K. Małuszyńska 1972-1980.

W początkowym okresie funkcjonowania Zakładu Fizyki trzon jego kadry naukowo-dydaktycznej stanowili również: doc. dr A. Tomaszewski, dr M. Kargol, dr J. Płoskonka, dr Sz. Chełkowski oraz dr S. Kasperczuk. W tym też okresie w Zakładzie Fizyki zatrudniono znaczną grupę asystentów. W latach 70. i 80. zajęcia dydaktyczne ze studentami fizyki prowadzili również samodzielni pracownicy naukowi z innych uczelni, tacy jak doc. dr S. Tomaszewski (UŁ, Łódź), prof. dr hab. S. Przestalski (AR, Wrocław), doc. dr hab. A. Radowicz (PŚ, Kielce), którzy byli zatrudniani na ½ etatu. Dyrektorami Instytutu Fizyki byli:
doc. dr Krystyna Małuszyńska 1980-1983,
doc. dr hab. Waldemar Soszka 1983-1984,
doc. dr. hab. Jacek Migdałek 1984-1985,
doc. dr. hab. Stefan Mróz 1985-1986,
doc. dr hab. Marian Kargol 1986-1990,
dr Kazimierz Dworecki 1990-1996,
dr. hab. Janusz Braziewicz 1996-1999.

W latach 80-tych i wczesnych 90-tych następowały częste zmiany kadrowe. Wtedy to w Instytucie pracowali na pełnym etacie, ale w stosunkowo krótkich okresach: doc. dr hab. W. Soszka, doc. dr hab. J. Migdałek, doc. dr hab. S. Kasperczuk, doc. dr hab. S. Mróz, dr hab. F. Warkusz, dr hab. I. Połowinko, dr hab. M. Koterłyn.

W latach 1980-95 w skład Instytutu Fizyki wchodziły zakłady: Fizyki Teoretycznej, Doświadczalnej, Jądrowej i Dydaktyki fizyki. Przejściowo w latach 1983-86 funkcjonowały również zakłady Fizyki ciała stałego oraz Fizyki atomu.

Badania naukowe prowadzone w tym okresie w Instytucie Fizyki obejmowały szeroki zakres tematyki dotyczący: fizyki teoretycznej (dynamika relatywistyczna, układy dynamiczne, układy mezoskopowe), biofizyki (transport w układach membranowych, transport substancji w roślinach), fizyki powierzchni (oddziaływanie jonów z powierzchnią ciała stałego), fizyki atomowej (struktura atomów wieloelektronowych), fizyki wysokich energii (promieniowanie kosmiczne), fizyki jądrowej (reakcje jądrowe niskich energii, niskie aktywności) oraz fizyki zderzeń atomowych (jonizacja wewnętrznych powłok atomowych cząstkami naładowanymi, zastosowania metod rentgenowskich). Należy zaznaczyć, że niektóre badania zainicjowane w tym okresie kontynuowane są w Instytucie Fizyki do dzisiaj. Są to następujące kierunki: transport substancji w układach membranowych (M. Kargol, K. Dworecki), fizyka promieniowania kosmicznego i cząstek elementarnych (Z. Włodarczyk), zderzenia atomowe i spektroskopia rentgenowska (J. Braziewicz, M. Pajek).

Do roku 1996 Instytut Fizyki posiadał własny warsztat mechaniczny, w którym konstruowano aparaturę naukową i dydaktyczną. Warto zaznaczyć, iż obecne wyposażenie pracowni pokazów fizycznych oraz aparatura I i II pracowni fizycznej zbudowane zostały w większości w tym warsztacie. W momencie przeniesienia Instytutu Fizyki do nowej siedziby wydziału warsztat mechaniczny został zlikwidowany, co było podyktowane względami ekonomicznymi. Począwszy od końca lat 80-tych rozpoczęła się, pomimo trudności, powolna, ale systematyczna stabilizacja kadrowa Instytutu Fizyki. W tym okresie uzyskał profesurę (1989) dr hab. M. Kargol oraz został zatrudniony w Instytucie dr hab. S. Chojnacki.

Dalszy, dynamiczny rozwój Instytutu Fizyki nastąpił w latach 90-tych dzięki awansom naukowym własnej kadry (habilitacje: M. Pajek (1993), Z. Włodarczyk (1994), J. Braziewicz (1997), M. Suchańska (1998)), oraz zatrudnieniu kilku doktorów habilitowanych z zewnątrz (P. Flin (1995; WSP, Kraków), S. Mrówczyński (1996; IPJ, Warszawa), E. Kwaśniewicz (1997; PŚ, Gliwice), A. Okopińska (1998; UW, Filia Białystok)). Kroki te umożliwiły zapewnienie stabilnej kadry, spełniającej ustawowy wymóg niezbędny do prowadzenia studiów na poziomie magisterskim (8 profesorów lub doktorów habilitowanych).

W związku z rozwojem kadrowym Instytutu utworzony został w 1995 roku Zakład Astrofizyki; rozszerzona została tematyka prac badawczych. Podjęto zagadnienia wielkoskalowej struktury wszechświata (P. Flin), relatywistycznych zderzeń jądrowych (S. Mrówczyński), rozwinięcia optymalizowanego w teorii pól kwantowych (A. Okopińska).

W roku 1993 zainicjowane zostało wydawanie Raportu Rocznego Instytutu Fizyki, wydawnictwa podsumowującego działalność badawczą, zawierającego wykaz publikacji, omawiającego udział w konferencjach, seminariach oraz wyjazdy i wizyty naukowe. Z kolei w roku 1998 wydane zostały po raz pierwszy w postaci broszury Plany i programy nauczania 5-letnich studiów magisterskich na kierunku fizyka.

W Instytucie Fizyki systematycznie rozbudowywano, mimo ograniczonych środków finansowych, bazę podstawowej aparatury badawczej. Z większych urządzeń badawczych wykorzystywanych do prowadzenia prac naukowych w Instytucie należy wymienić: skanery emulsji jądrowych, układ detektorów półprzewodnikowych do pomiaru niskich aktywności a i b, spektrograf optyczny Zeiss, laserowy interferometr Macha-Zehndera, niskotłowy spektrometr Ge(Li) promieniowania g, zestaw do rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej (XRF, TXRF) z detektorami Si(Li). Urządzenia te umożliwiały prowadzenie badań naukowych w Instytucie Fizyki, równolegle z badaniami wykorzystującymi duże urządzenia badawcze, głównie akceleratory cząstek, które prowadzone były w większych zespołach w ramach współpracy krajowej i zagranicznej. Wiele z tych urządzeń badawczych wykorzystywane jest obecnie w pracowniach dydaktycznych.

Istotną cechą badań naukowych prowadzonych w Instytucie Fizyki było uczestnictwo w dużych, międzynarodowych zespołach badawczych z zakresu fizyki jądrowej, fizyki atomowej oraz fizyki promieniowania kosmicznego. Chronologicznie ujmując wymienić tu należy tzw. eksperyment kliszowy „Pamir", wieloletnią współpracę ze Zjednoczonym Instytutem Badań Jądrowych (ZIBJ) w Dubnej w Rosji, w szczególności z Laboratorium Fizyki Neutronowej (5-MeV akcelerator Van de Graaffa) oraz Laboratorium Reakcji Jądrowych (cyklotron), oraz Instytutem Problemów Jądrowych (IPJ) w Świerku (3-MeV akcelerator Van de Graaffa). Bliska współpraca z Instytutem Problemów Jądrowych w Świerku odegrała istotna rolę w rozwoju Instytutu Fizyki, gdyż kilka przewodów doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich zostało przeprowadzonych przez Radę Naukową IPJ. Na początku lat 90. zapoczątkowana została również intensywna współpraca z Uniwersytetem w Erlangen w Niemczech, umożliwiająca prowadzenie eksperymentów z zakresu fizyki zderzeń atomowych z wykorzystaniem akceleratora typu „tandem". W 1990 roku podjęta została wieloletnia współpraca z Instytutem Manne Siegbahna i Uniwersytetem w Sztokholmie, dotycząca badania procesów rekombinacji elektronów swobodnych z jonami w pierścieniu akumulacyjnym CRYRING. W tym też czasie powstało w Instytucie Fizyki laboratorium spektroskopii rentgenowskiej, będące wspólną placówką badawczą ze Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach, specjalizującą się w wykorzystaniu metod rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej (XRF lub TXRF) głównie w aspekcie medycznym i środowiskowym.

Instytut Fizyki prowadzi kształcenie w zakresie fizyki na 5-letnich studiach magisterskich począwszy od roku 1980. Przejściowo, w związku z wprowadzeniem w Ustawie o Szkolnictwie Wyższym z 1990 roku formalnych wymogów koniecznych do prowadzenia studiów na poziomie magisterskim, w latach 1993-96 prowadzono nabór na studia zawodowe (3-letnie studia licencjackie). Jednak powiększenie kadry nauczycieli akademickich umożliwiło absolwentom 3-letnich studiów zawodowych kontynuację nauki na 2-letnich uzupełniających studiach magisterskich, uruchomionych od roku akademickiego 1996/97. W ten sposób utrzymana była, dziś już prawie 25-letnia, ciągłość kształcenia studentów na poziomie magisterskim. Od roku akademickiego 1997/98 Instytut kształci studentów fizyki na jednolitych 5-letnich studiach magisterskich. Od roku 1999 Instytut prowadzi uzupełniające studia magisterskie z fizyki dla absolwentów studiów zawodowych z matematyki